[ Pobierz całość w formacie PDF ]
noworosyjskiej
197
ewakuacji białych. W 1920 wraz z Safarowem, Kaganowiczem i Pe-tersem
kierował akcją tłumienia powstania w Turkiestanie. Stanął po
nieszczęśliwej stronie w partyjnej dyskusji ,,o związkach
zawodowych". Od 1921 do 1926 ludowy komisarz finansów. Od 1929
ambasador w Anglii, od 1934 zastępca ludowego komisarza spraw
zagranicznych. Sądzony na pokazowym procesie w Moskwie, zmarł w
więzieniu.
SZKAOWSKI GIEORGIJ LWOWICZ (1875-1937). S-d od 1898, emigrant w
Szwajcarii od 1909. Chemik. U Lenina na stanowiskach technicznych,
skarbników i in. Wrócił do Rosji latem 1917 z trzecią grupą
emigrantów. 1918 kieruje przedstawicielstwem radzieckim w Bernie,
potem zajmuje tak\e inne stanowiska dyplomatyczne. W 1927
zdegradowany jako trockista. W latach czystek popełnił samobójstwo.
SZLAPNIKOW ALEKSANDER GAWRIAOWICZ (1885-1937). Ze staroobrzędowej
muromskiej rodziny. Ojciec rzemieślnik zmarł wcześnie, matka
została z czwórką dzieci. Ukończył trzyletnią szkołę ludową, marzył o
zostaniu mistrzem, z czasem został ślusarzem i wysoko
wyspecjalizowanym tokarzem. Od ortodoksyjnej religii staroob-rzędowej
z czasem przeszedł na socjal-demokratyzm. Pracował w Sormowie, w
Petersburgu. Kilkakrotnie aresztowany, nigdy na dłu\ej ni\ rok,
zwalniany, czy to dzięki amnestii, czy te\ za kaucją. Od 1905
bolszewik. W 1908 emigrował, pracował w wielu fabrykach Europy. W
czasie wojny kilkakrotnie przekraczał rosyjską granicę ze
Skandynawii, jedyny w całej partii bolszewickiej utrzymywał realne
kontakty między emigracją i metropolią: przewoził literaturę
propagandową, pobudzał działalność organizacji w stolicach i na
prowincji (konspiracyjnie obje\d\ał je). Od 1915 przewodniczący
Rosyjskiego Biura KC, tzn. faktyczny i formalny szef całej partii na
terytorium Rosji, wszyscy inni wybitni działacze partyjni w okresie
wojny zaniechali działalności, większość komitetów siedziała
bezczynnie. Rewolucja Lutowa zastała Szlapnikowa w Petersburgu, z
ramienia bolszewików wszedł do Komitetu Wykonawczego Rady Delegatów,
tworzył Gwardię Czerwoną, organizował powitanie Lenina. Wkrótce
jednak został odsunięty przez licznych przyjezdnych. Na wiele lat
został przewodniczącym związku metalowców. Wszedł jako komisarz
ludowy do pracy do pierwszego rządu radzieckiego. Po ucieczce rządu
do Moskwy powierzono mu zorganizowaną ewakuację Piotrogrodu. W 1921
stanął na czele ,,opozycji robotniczej", oskar\ającej przywódców
partii o lekcewa\enie robotniczych interesów i wyradzanie się. Został
gwałtownie zaatakowany przez Tro-ckiego, Lenina i większość KC, tej
opozycji nigdy mu nie wybaczono. Odtąd zajmował wyłącznie drugorzędne
stanowiska. Był stale inwigilowany. Stalin w 1929, wzywając go
niejednokrotnie w środ-
198
ku nocy, \ądał od Szlapnikowa samooczerniania się. W 1933 wyrzucony z
partii, zesłanie, rok pózniej aresztowany. Niemal trzy lata w
śledztwie, nie poddawał się, doprowadzenie do procesu pokazowego
okazało się niemo\liwe, rozstrzelany we wrześniu 1937 roku. Przez
prokuraturę zrehabilitowany w 1956, ale rehabilitacji partyjnej mu
odmówiono do dnia dzisiejszego: ,, robotnicza opozycja" nie mo\e
zostać wybaczona.
URlCKI MOJSIEJ SOAOMONOWICZ (1873-1918) - z kupieckiej rodziny w
mieście Czerkassy, gimnazjum w Białej Cerkwi, wydział prawa
uniwersytetu w Kijowie. Udział w ruchu s-d, bez trudu ucieka z miejsc
zesłania, emigruje. Mieńszewik, w latach wojny ,,naszesłowiec" z
Trockim, podtrzymuje kontakty Parvusa z mie\-rajoncami" w
Petersburgu. Wraz z jjjyjjJDrzyłącza się do bolszewików, od razu
członek KC. W czasie pisz^totu pazdziernikowego członek Komitetu
Wojskowef-Rewolucyjneg?i kierującego powstaniem. ,, Komisarz
Zgromadzenia Ustawodawczego" rozwiązał je. Naczelnik
Piotrogrodzkiego tzK, kieruje terrorem w byłej stolicy. Zabity przez
studenta Kanegfssera.
WEISS patrz CIWIN. V
ZINOWIEW (APFELBAUMf'T3*ttf:foRIJ JEWSIEJEWICZ (1883-1936) pochodzi z
Jelizawietgradu. Bez wykształcenia, w młodości biuralista. W 18
roku \ycia przyłączył się do s-d, od 19, ani razu jeszcze nie
aresztowany, wyemigrował. W 1903 poznał Lenina i przyłączył się doń
na zawsze. Próbował studiować na uniwersytecie w Bernie to na
wydziale chemii, to znów na wydziale prawa. Zrezygnował. W okresie
rewolucji 1905 skar\ąc się na serce (w wieku 22 lat) otrzymał od
profesora zakaz ,, wszelkiej działalności politycznej" i znowu
wyjechał za granicę. Gdy najwa\niejsze wydarzenia rewolucji
przebrzmiały wyzdrowiał, wrócił do Rosji. W 1908 aresztowany po raz
pierwszy, po kilku miesiącach zwolniony za poręczeniem wyemigrował
definitywnie. Począwszy od 1907 stały członek bolszewickiego KC.
Gdy Lenin zmienił krąg współpracowników, w 1908 został jego
najbli\szym pomocnikiem, współredaktorem wszystkich wydawnictw,
wyje\d\a jego śladem do Galicji i jeszcze raz do Szwajcarii, zabrany
przez Lenina na konferencję w Zimmer-waldzie i Kientalu, przez
wszystkie lata wojny ,,KC" to: Lenin, Zi-nowiew oraz ci, których
sobie dobierają. Wrócił do Rosji przez Niemcy w grupie Lenina,
wtajemniczony we wszystkie kontakty Parvusa oraz sprawę niemieckiej
pomocy, w lipcu 1917, po zdemaskowaniu w prasie ukrył się wraz z
Leninem (Razliw), aby uniknąć prawdopodobnego postawienia przed
sądem. Ukrywał się a\ do przewrotu pazdziernikowego. Po nim
przewodniczący Piotrogrodzkiej Rady Delegatów Robotniczych,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]